Tên di sản : Đình làng Thành Công
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 45/QĐ – VHTT
Giới thiệu
Đình làng Thành Công được xây dựng trên thửa đất số 412 với diện tích 612m2, đình hướng Tây, ở trung tâm làng Thành Công. Theo các tư liệu về lời kể của các cụ cao niên tại làng: Đền đình là mộ chí Thành Hoàng làng Trịnh Văn Quát đặt trên đỉnh trán marnhd dất hình con hổ phù. Miếng đất này là mảnh vườn của ông Nguyễn Hữu Khoan. Vị trí này các cụ truyền rằng: "Một tay vòng quanh ra vụng đất đỏ khoanh vào vườn ông Long Chi chạy suốt hướng bắc vào Hổ Bái.
Một tay vòng quanh vào vụng ông Bàn, khoanh vào vườn ông Thung, chạy suốt hướng bắc vào Hổ Bái.
Mặt tiền: Hướng bắc chầu vào nghề Hổ Bái qua cánh đồng Cỏ Đâu thuỷ tụ một khoảng không gian (Hổ Bái là nơi sinh ra Thành Hoàng) xa khía sau nghè Hổ Bái có Mã Giang cổ, có núi Kiểu và Mã Giang bây giờ.
Mặt hậu: Hướng nam, dựa lưng vào núi Tượng Lĩnh (Núi Voi), ở núi Voi có chùa Tam Tượng, xa xa là cánh đồng bái giữa, đến làng Vàng Ngọc Vực xã Yên Thịnh) có sông Cầu chạy uốn lượn.
Phía Đông của làng: Cánh đồng ngang cửa chùa, chạy dọc xuống vàng có Túi Hổ phục, có kênh nam sông Mã.
Phía Tây: Địa phận làng có dòng đất hình con phượng hoàng, cánh đồng vĩa quạt, cánh đồng mã bái xa xa là Yên Phú, Yên Lâm nơi rừng rậm xưa kia.
Cảnh trí ở: Đền đình Thành Công được các cụ ví: Hữu bạch hổ, tả Phượng Hoàng, hậu Tượng Lĩnh, tiền Long (sông Mã) chậu cảnh đền đình có bài ca ngợi.
Cảnh đền (đình), mộ chí sơn thuỷ hữu tình
Sơn giang uốn khúc hình long chầu về
Hổ phù hùng dũng hiên ngang
Anh linh đắc địa hổ, phượng, tượng, long quanh đến
Danh giới vị trí đền đình: Khu vực bảo vệ bất khả xâm phạm, diện tích 612m2
Phía Bắc giáp thửa đất 408/1200
Phía Nam giáp thửa đất 424/1092
Phía Đông giáp thửa đất 413/1150
Phía Tây giáp thửa đất 411/1056
(Theo bản đồ địa chính xã Yên Hùng duyệt ngày 20/3/1986, tờ bản đồ số 2
Kết cấu đình:
Đình Tân Thành - Thành Công kết cấu theo kiến trúc chữ đinh gồm hai ngôi tiền đường, ngang và chính tẩm dọc.
Tiền đường kiến trúc gỗ 3 gian chiều dài 8,64 m, chiều rộng 5,81 m, diện tích xây dựng 50,2m2 mặt bằng dọc tường hồi rộng 0,25m, từ mép tường hồi vào tim cột gian 1 rộng 0,30m, gian thứ nhất rộng 2,5m, gian thứ 2 (gian giữa) rộng 2,5m, gian thứ ba rộng 2,54m. Từ tim cột gian ba vào tường 0,3m. Tường dày 0,25m.
Kết cấu mặt ngang nhà: Nhà gồm ba gian 4 vì gỗ, 2 đốc, 2 hồi. Hệ thống cạnh gồm 4 hàng cột, hai cột cái, hai cột quận, hiện trước có bẫy, ngày xưa không có cột nay xây cột gạch, bẫy sau gác vào tường hậu ra hiện trước 0,9m cột quan đến cột cái 1,0m, cột cái đến cột cái 1,9m, cột cái đến cột quân sau 1,2m, gia hiên sau đến tường hậu 0,56m, tường hậu dày 0,25m.
Kết cấu vì kèo: Hai vì hồi kết cấu giống nhau ở nóc là một bức trạm hình Hổ phù, là một khối gỗ liền, nét chạm thông sâu chắc khoẻ. Phía trước con ngang kẻ bẫy chuyền, phía sau con ngang kẻ bẫy chuyền.
Hai vì giữa: Ở nóc kết cấu chồng rường giá chiêng, phía trước kết cấu con ngang kẻ bẫy chuyền trước sau. Phần rường chạm chổ cầu kì, kẻ trên (kẻ giữa - kẻ trung) bẫy dưới sau không chạm mà chỉ kẻ chỉ, bào nhẵn, câu đầu con ngang được chạm hoa lá soi gờ chỉ. Bẫy trước kể cả 4 bẫy đều chạm chổ tử linh, chen tử quỹ (Long, ly, quy, phượng chen tùng, cúc, trúc, mai) đường nét chạm trổ sâu bố cục hài hoà đối xứng theo từng cặp từng má với nhau.
Hệ thống xà kép (xà thượng, xà hạ ở cột cái) giữa hai xà thượng hạ có ván gió. Ở cột quân trước sau cũng có xà thượng hạ giữa hai xà có hệ thống các bức xuân hoa.
Thượng lương đê: "Hoàng triều bảo đại tam niên, mậu thìn, thấp nhất nguyệt thụ trụ thượng lương kim trụ đại cát nhật".
Nghĩa là ngày tốt làm thượng lương vào tháng 11 năm Mậu Thìn niên hiệu Bảo Đại thứ 3 (1982).
Hệ thống mái phía trước có tàu mái, lá mái, 7 hàng hoành, 2 hàng xà mái phía sau 6 hàng hoành hai hàng xà mái.
Rui mè gỗ lim, lợp hai lớp ngói: Ngói lót (ngói liệt - ngói chiếu) và ngói mũi.
Nhà tiền đường ngày xưa cao, sau đó cắt chân cột đi 1 thước (0,4m), cột cái hiện nay cao: 3,28m, chu vi: 0,67m (đường kính cột 0,22m), cột quân cao 2,54m, chu vi cột 0,64m.
Nhà tiền đường ngày xưa làm nhà gỗ, lợp tranh đến niên hiệu Bảo Đại mới đặt thượng lương, lợp ngói.
Nhà chính tẩm: Gồm hai gian nhà dọc, dài 6m, rộng 3,5m, xây cuốn lợp ngói vẫy (hiện nay không còn).
Bài trí thờ:
Gian chính giữa thờ Thành Hoàng làng cụ Trịnh Văn Quát, người khai cơ lập làng hai gian bên thờ các ông có công với hàng các ông họ Nguyễn, họ Lưu, họ Trịnh.
Gian giữa có bức đại tự đề.
"Đức kỳ thịnh"
Hai bên có đôi câu đối:
"Thành Hoàng đắc địa đức anh linh
Tân Thành trù phú thọ khang ninh"
Hiện vật trong di tích:
Hai đạo sắc phong triều Nguyễn
Bản văn
Thành vi, long ngai giao ở
Bao đựng sắc phong
Bao áo đựng áo vóc vàng
Bức đại tự
Đôi câu đối.
Loại di tích:
Đình Thành Công là loại di tích lịch sử kiến trúc văn hoá, nơi lưu niệm thời hành hoàng làng - Người khai cơ lập làng.